,,Als gedetineerde in het Justitieel Complex Zaanstad word je op hele drastische manier stilgezet in het leven. Geen vrijheid. Geen gsm. Geen internet zoals je gewend bent. Familiebanden worden sterk beperkt. Je status valt weg. De maatschappij parkeert je. Letterlijk. Dat zorgt ervoor dat je heel erg goed gaat nadenken over wat er belangrijk is in je leven. Wie zijn echte vrienden? Wie kun je vertrouwen? Wij van De Sluis komen op zulke momenten naar je toe. Bieden hulp zonder te oordelen”, vertelt Helmine Pronk-De Graaff.
Kijk de video van NH Nieuws
Helmine Pronk, pastoraal werker bij De Sluis in het JCZ
De pastor werkt het grootste deel van de week zelf ook achter de ontelbare vuistdikke kluisdeuren in de Zaanse gevangenis. Zelf vind ze het een hele fijne plek waar ze haar roeping kan uitoefenen. Ondanks dat vele gevangenen een forse kop groter zijn dan de 1.65 meter grote Helmine en spierballen hebben als Popeye, is ze nooit bang. Die uitstraling zorgt ervoor dat vele gedetineerden haar zien als veilige haven om je diepste verdriet te delen.
Geen rapportages of oordeel
,,Ze kennen mij als dominee. Zo pas ik in het systeem. Maar officieel ben ik diaconaal werker voor De Sluis. En pastor bij de Kerk van de Nazarener in Koog aan de Zaan. Als De Sluis zijn wij de tegenbeweging. We werken wel in ‘het systeem gevangenis’, maar maakt er geen onderdeel van uit. We rapporteren niets. Zitten niet met een potlood tegenover je. We zijn er gewoon voor je als mens die achter gesloten deuren zit. Daarnaast bieden we praktisch hulp. Zoals kledinguitgifte voor mensen die geen netwerk hebben. Of uit andere landen komen, onze taal niet spreken en niemand ze helpt.”
Mooie woorden, maar in het logo van De Sluis zwemt ook een Ichtus visje. Symbool voor verbinding met God. Met Hem in je hart wordt door de mensen van De Sluis hulp geboden in die harde, kille gevangeniswereld. Is het niet zo dat iedereen die achter de deuren gaat spontaan gelovig wordt? Puur omdat ze dan op zondagmorgen hun cel uit mogen?
,,Ja, dat klopt ook. Bijna iedere gevangene doet iets met religie. Ik schat zo’n 85%. Natuurlijk wordt dat ook gedaan voor een verzetje. Ik ken mensen die de Alpha-cursus (basiscursus over het christelijk geloof) diverse keren hebben gedaan. Dat gebeurt mede doordat je achter tralies wordt teruggeworpen op vragen als ‘wie ben ik?”
Dus toch ‘zieltjes winnen’?
(lachend) ,,Ik sla ze niet met bijbelteksten voor de oren. Natuurlijk hoop ik dat ze iets ervaren van Gods trouw. Maar ik heb daarbij geen belang. Ik hoef niet te scoren. Wel kan ik je laten kennismaken met religie en zingeving. Een grote krachtbron voor de mens. Ik wil duidelijk maken dat je wél een keuze hebt. Dat wat er in je leven is gebeurd, geen belemmering hoeft te zijn als je straks weer buiten staat. Jij kan wel denken ‘wat ik heb gedaan, maakt me niet uit’. Maar wat als je nu vader bent? Wat voor rolmodel ben je voor je kinderen? Wat ga je anders doen als je vrijkomt? Welke keuzes maak je? Ik mag daarbij helpen je leven weer op de rails te krijgen. Ik zie mensen goede stappen maken als ze samen met God verder lopen op hun levenspad.”
Wat is het moeilijkste aan je werk?
,,Ik zou meer mensen in het JCZ willen bereiken. Meer verbinding leggen met mensen die verblijven in een systeem dat is gebaseerd op afzondering. Het leven in het JCZ is gebaseerd op orde, rust en veiligheid. In de praktijk is dat vooral: blijf in je cel. Terwijl wij van De Sluis juist verbinding zoeken. Contact. Humaniteit bieden. Zingeving. Letterlijk de plek zijn waar je je verhaal kunt doen. Zonder dat er een oordeel over je wordt geveld.”
Wat geeft de meeste voldoening?
,,Mooiste aspect is hulp bieden aan mensen die rondlopen met zingevingsvragen. Binnen of buiten de gevangenismuren. De ontmoetingen met getatoeëerde beren in het JCZ die heel kwetsbaar blijken te zijn, vind ik heel waardevol. Ik hoop daarbij binnen de gevangenismuren een rol te vervullen om hun leven weer positief op te bouwen als ze vrijkomen.”